Gmina Jędrzejów

Opis

Początki Jędrzejowa sięgają wczesnego średniowiecza. Powstała wówczas osada Brzeźnica, należąca w Xi i XII w. do rodu Grafitów, która w XII w. przekształciła się w Andrzejów, a następnie w Jędrzejów. Miasto uzyskało prawa miejskie z rąk Bolesława Wstydliwego w 1271 r. Ważnym momentem w historii miasta, decydującym o jego roli i znaczeniu w regionie, było sprowadzenie około 1140 r. cystersów. Klasztor ufundował biskup wrocławski Janik i jego brat Klemens. Konwent cysterski przybył do Brzeźnicy z Burgundii, z opactwa Morimond.  

Gmina Jędrzejów położona jest w południowej części województwa świętokrzyskiego, na Płaskowyżu Jędrzejowskim, w krainie zwanej Ponidzie. Jest jedną z największych gmin regionu. W skład gminy wchidzi 37 sołectw i miasto Jędrzejów liczące ok. 18 tyś mieszkańców. Stolica gminy oddalona jest od Kielc o 37 km, a od Krakowa o 78 km. Teren gminy przecinają drogi: międzynarodowa nr 7 Warszawa-Kraków, krajowa nr 78 Kielce-Katowice, z rozgałęzieniem na Częstochowę, wojewódzkie z Jędrzejowa do Pińczowa, Końskich, Staszowa i Kazimierzy Wielkiej. Krzyżują się tu również linie kolejowe: Gdańsk-Kraków i Lublin-Katowice.
Dzięki żyznym glebom, jakie się tu znajdują, ziemia jędrzejowska jest dobrym miejscem dla rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego. Otaczające gminę bory, pełne są zwierzyny łownej, ptactwa i grzybów. Zbiorniki wodne w Chorzewie są dobrymi miejscami na wędkowanie. Czyste powietrze i urozmaicony krajobraz uzupełniają walory tej krainy, która ma doskonałe warunki do rozwoju agroturystyki.
Najważniejszym zabytkiem miasta jest klasztor o.o. Cystersów, założony w pierwszej połowie XII w. Znany jest on powszechnie jako miejsce spoczynku błogosławionego Wincentego Kadłubka, który spędził tutaj ostatnie pięć lat życia. Przypuszcza się, że e Jędrzejowie powstała czwarta księga jego dzieła "Kronika Polaków", cennego źródła historii Państwa Polskiego. Klasztor słynie też z organów o niepowtarzalnym brzmieniu. Instrument ten pochodzi z lat 1745-1760. Organy zachowały się prawie całkowicie w swej dawnej postaci, posiadają unikatowe rozwiązania techniczne. Każdego roku w lipcu i sierpniu w klasztorze o.o. Cystersów odbywa się Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej z udziałem wybitnych artystów polskich i zagranicznych. Równie ciekawy zabytek stanowi kościól parafialny Świętej Trójcy, gotycki w zrębie, pochodzący z pocz. XV w. Kilkakrotnie przebudowywany - najpierw pod koniec XV w., następnie w poł. XVIII w. i pod koniec XIX w. W wyniku wielu przekształceń stał się obiektem, w którym trudno określić dominantę jednego stylu. Poszczególne epoki pozostawiały w nim wartościowe relikty. Z okresu średniowiecza zachował się XIV-wieczny krucyfiks oraz brązowa chrzcielnica - piękny przykład średniowiecznego ludwisarstwa. Renesansowa polichromia z przełomu XVI i XVII w. zdobi wnętrze kaplicy południowej. ciekawe są zabytki złotnictwa, m.in. rokokowe cyborium w ołtarzu głównym.
Niewatpliwym walorem turystycznym miasta jest Muzeum im. Przypkowskich, które powstało w wyniku przekazania państwu przez rodzinę Przypkowskich kolekcji zegarów słonecznych, przyrządów astronomicznych oraz bibloteki starodruków. Warto również dodać, iż zbiory muzeum zaliczane są do jednych z największych tego typu zbiorów na świecie. Turystycznym fenomenem Jędrzejowa jest zdecydowanie kolej wąskotorowa i przejazd zabytkową ciuchcią "Ekspres Ponidzie", której początki sięgają 1915 r.