Gmina Wodzisław

Opis

Historia Wodzisławia  i okolicznych miejscowości ma ponad siedemset lat. Zachowane wykazy opłat świętopietrza z I poł. XIII w. dowodzą o obecności kościoła parafialnego, a wiek XIV był okresem w którym nastąpiło kształtowanie się pierwszych zalążków miasta. Z 1366 r. zachował się pierwszy dokument potwierdzający, że Wodzisław był miastem królewskim, a w 1370 r., na mocy królewskiego testamentu, miasto wraz z przyległymi wsiami ofiarowane zostało rycerzom Przedbora i Pakosława, pieczętującym się herbem Zadora. Byli oni protoplastami rodu Lanckorońskich.

W 1508 r., staraniem Adama Lanckorońskiego, Wodzisław lokowany był na prawie magdeburskim, co wiązało się z istotną reorganizacją przestrzenną miasta. Prawa miejskie utracił w 1869 r. podczas reformy administracyjnej przeprowadzonej przez władze carskie. Ludzie zamieszkujący ten teren przechodzili przez stulecia różne koleje losu. Były okresy rozwoju i wzrostu znaczenia miasta, jak i jego upadku. W okresie reformacji Wodzisław stał się silnym ośrodkiem kalwinizmu, odbywały się tu liczne zjazdy, funkcjonowała szkoła kalwińska, a w 1560 r. utworzono dystrykt wodzisławski. Wraz z nasileniem kontrreformacji Samuel Lanckoroński, zwolennik katolicyzmu, w 1613 r. nakazał opuścić kalwinom miasto. W miejscu drewnianego kościoła wybudował murowany, wzorowany na wczesnobarokowych świątyniach rzymskich. Lanckorońscy wybrali go na rodową nekropolię.
W następnych stuleciach licznie osiedlali się tu Żydzi, którzy stworzyli gminę wyznaniową (kahal), mieli synagogę i cmentarz (kirkut), na którym znajduje się pomnik poświęcony ofiarom Holocaustu. W okresach wojen, utraty niepodległości, mieszkańcy czynnie brali udział w walkach. Tak było podczas najazdu Szwedów, powstań narodowych, I wojny światowej. Podczas przemarszu I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego do oddziału wstępowali także mieszkańcy Wodzisławia. Najwięcej ofiar poniesiono podczas II wojny światowej. Zamieszkujący tu Żydzi zostali wymordowani lub zginęli w obozach koncentracyjnych. W zbrojnym podziemiu istniały oddziały partyzanckie Batalionów Chłopskich, Armii Krajowej i inne. Działania odwetowe okupanta to pacyfikowanie wsi i zbiorowe egzekucje.
Po wojnie rozwój Wodzisławia nastąpił dopiero w latach siedemdziesiątych, głównie dzięki inwestycjom państwowym skierowanym na obsługę rolnictwa i usług dla ludności. Po transformacji ustrojowej na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych stworzone zostały warunki do rozwoju infrastruktury i przedsiębiorczości mieszkańców.
Najstarszym zabytkiem gminy jest kościół parafialny pw. Św. Jakuba w Mieronicach, który powstał prawdopodobnie w końcu XIII w. Inne zabytki to: kościół w Wodzisławiu pw. Św. Marcina – ta niezwykle okazała budowla z I poł. XVII w. powstała za sprawą Samuela Lanckorońskiego, zbór kalwiński w Wodzisławiu – jedna z nielicznych zachowanych w Polsce budowli przywołujących czasy reformacji. Zbór wybudowany w poł. XVI w. był miejscem modlitw i dysput polemicznych. W okolicach Wodzisławia zachowało się też kilka interesujących kapliczek i figur przydrożnych.