Zespół dworski zwany pałacem Byszewskich w Słupi

Opis

Dworek ten powstał w XVIII wieku, obecnie jest siedzibą władz samorządowych gminy Słupia. Dwór na początku XX wieku został rozbudowany. Patrząc na niego z daleka, wydaje się, że czas zatrzymał się w miejscu i za chwilę na schodach ukaże się dziedzic, aby zobaczyć, co dzieje się we wsi.

Stare mury pałacu mogłyby opowiedzieć, co tutaj się wydarzyło. Jego mieszkańcom bowiem nieobce były sprawy narodu polskiego. Jeszcze do niedawna tuż obok dworu stała bardzo stara i ogromna lipa, pod którą wedle legendy Tadeusz Kościuszko w czerwcowy wieczór 1794r. odpoczywał przed bitwą pod Szczekocinami. Piękny okaz drzewa niestety spłonął od pioruna.
Dwór w okresie II wojny światowej przyjął pod swój dach grupę nauczycieli, zagrożonych aresztowaniem, którzy pod przewodnictwem Romana Czerneckiego, profesora gimnazjalnego z Kielc, zorganizowali tajne nauczanie dla mieszkańców wsi i okolicy. Wówczas właścicielem Słupi była rodzina Byszewskich, której administratorem był kapitan rezerwy, były poseł na Sejm, Marian Rudziński.
Tajne nauczanie odbywało się na szczeblu gimnazjalnym i licealnym. W roku szkolnym 1943 – 1944 tajne gimnazjum nauczało już 563 uczniów, zgrupowanych w komplety i zespoły, rozrzucone po okolicznych wsiach.
W związku z tym, że z roku na rok przybywało maturzystów, dyrektor Czernecki podjął rozmowy z rektorem prof. Lehrem-Spławińskim i dziekanem Zawirskim tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego o utworzeniu jego filii w Słupi. I w ten oto sposób powstała jedyna w części południowej Polski filia Tajnego UJ z wydziałami: prawa, filozofii, polonistyki, rolnictwa i medycyny. Wydarzenie to upamiętnia tablica, znajdująca się w holu pałacu, a Gimnazjum Publiczne w Słupi nosi imię profesora Romana Czerneckiego.
Pod koniec wojny w słupskim dworze przebywał krótko Wincenty Witos – ukrywany tuż przed planowanym przerzutem do Anglii, który zresztą nie doszedł do skutku. Wydarzenie to upamiętnia tablica, znajdująca się na frontowej ścianie pałacu.
Dzięki temu, że po wojnie w pałacu mieściło się m.in.: przedszkole, mieszkania prywatne, ośrodek zdrowia, porodówka, nie uległ on dewastacji ani samozniszczeniu. Do dziś cieszą swym widokiem piece z porcelanowych kafli, kunsztownie wykute w metalu kręcone schody, czy kredensy wmurowane w ściany. Obecnie pałac jest siedzibą władz samorządowych gminy Słupia.