Kościół św. Piotra i Pawła w Mierzwinie

Opis

Istnienie wcześniejszego kościoła w Grudzynach  wykluczało budowę nowego kościoła w Mierzwinie. Podanie mówi, że co murarze w dzień zbudowali w Mierzwinie nocą było rozebrane. Najstarsza wzmianka źródłowa o jego istnieniu pochodzi z 1326 r. Obecny kościół św. Piotra i Pawła wzniesiony został w końcu XVI w. z fundacji Jerzego Niemsty Kuli.

Kościół jest murowany, późnogotycki, był konsekrowany przed 1595 r. Nawa dwuprzęsłowa, przy niej kwadratowa kaplica z 1612 r., od południa przybudówka z zakrystią z 1888 r. Ołtarz główny późnobarokowy, dwa ołtarze boczne rokokowe, w kaplicy ołtarz barokowy. Epitafia z XVII-XVIII w., m.in. Piotra Oraczewskiego (pisarza ziemi krakowskiej, zm. 1610) i Stanisława Oraczewskiego (podczaszego krakowskiego, zm. 1648).
W najstarszej wersji kościół był zbudowany z cegły pokryty czerwoną dachówką, wspierany przez szkarpy z okalającym kamiennym gzymsem na planie krzyża. Do kaplicy od strony południowej prowadzi renesansowy portal z herbem Szreniawa. Kościół jest sklepiony sklepieniem gwiazdowym żebrowanym. Na dachu wznosi się okrągła wieżyczka z sygnaturką. Chór barokowo wygięty wsparty na dwóch słupach - posadzki marmurowe. W ołtarzu mieści się kopia obrazu M. B. Częstochowskiej. Po stronach ołtarza znajdują się figury Św. Piotra i Pawła. W nawie bocznej jest obraz św. Józefa pędzla Franciszka Nowakowskiego z 1910 r. Bielejąca bryła kościółka z czerwonym dachem w otoczeniu wiekowych drzew doskonale harmonizuje pagórkowatym otoczeniem uprawnych pól i delikatnych perspektyw zmiękniętych garbem pińczowskim. Na tle bielejącej bryły niezbyt korzystnie prezentuje się drewniana dzwonnica. Znaleźć tu można wiele ciekawych pamiątek jak gotycka chrzcielnica, kapliczka z czerwonego ciosu, kielichy renesansowe.